Dünyanın bilinen en eski alkollü içeceklerinden biri olan şarap, geçmişten günümüze bir kültür oluşturmaya ve bu kültür ile yaşamaya devam ediyor. M.Ö 6000’li yıllara kadar uzanan mazisi ile insanlığın önemli kültür miraslarından biri olarak kabul edilen bu içecek, ilerleyen dönemlerde üreticiler tarafından endüstrileştirilerek, daha çok insanın ulaşabileceği ve daha rafine hale getirildi.
Şarap üretiminde önemli pek çok faktör olduğunu biliyoruz. Bunların başında, pek tabii ki şarabın birincil hammaddesi olan üzüm veya şıra geliyor. Şaraplık üzümlerden elde edilen şıra (şire), şarap üretiminin temelini oluşturuyor. Hal böyle olunca, şıranın elde edildiği üzüm çeşidi de şarabın karakterini ve yapısını belirliyor. Dünyada çok fazla yerel ve global şarap üzümü türü mevcut; ancak bu türler arasında üreticiler ve tüketiciler tarafından daha çok tercih edilen türler elbette oluyor. Bu tercihleri genellikle tat, doku, yetiştirme kolaylığı ve verim gibi parametreler belirlerken, bazı üzümlerin nadir bulunuyor olması ve son derece özgün tatları, onları tercih sırasında öne taşıyor.
İnsanların bazı üzümleri neden daha çok tercih ettiğine, bu üzümlerin özelliklerinden yola çıkarak, gelin birlikte bakalım. Dünyanın en ünlü bazı şaraplık üzümleri ile karşınızdayız…
1. Cabernet Sauvignon
Cabernet Sauvignon, şarapçılık dünyasında ekimi en çok yapılan, en ünlü ve en yaygın üzüm türü olarak öne çıkıyor. Kökeni Fransa olan üzüm, zaman içerisinde neredeyse tüm dünyaya yayılmış durumda. Şarap...
Dünyada ekimi yapılan en yaygın türlerden ve birinci sınıf kırmızı şarap üzümlerinden biri olan Cabernet Sauvignon’un popülaritesine diyecek söz yok. Şarapçılık yapılan neredeyse her ülkede bu harika meyveye rastlamak mümkün. Kökeninin ise Fransa’nın şarap konusunda en üst seviye bölgelerinden olan Bordeaux’tan geldiğini söyleyelim. Yetiştirmesi kolay olan Cabernet Sauvignon, son derece dayanıklı bir üzüm türü olarak da biliniyor. Geç olgunlaşmasına rağmen yıllandırılmaya uygun olması ve hem sepaj (tek üzümden) hem de kupaj (çeşitli üzümlerden) şarapların yapımında kullanılabilmesi, Cabernet Sauvignon’u oldukça özel kılıyor. Fransa’nın bereketli topraklarından tüm dünyaya yayılan bu üzüm türüne ülkemizde de sıkça rastlamak mümkün.
2. Sémillon
Tüm dünyada, beyaz şarap üretiminde en yaygın olarak kullanılan üzüm türü olan Sémillon, köken olarak Fransız topraklarından doğan bir lezzet olarak karşımıza çıkıyor. Bordeaux bölgesine ait bir üzüm olan Sémillon’un...
Beyaz şarap üzümlerinin en popülerlerinden biri olan Sémillon, şarabın öz vatanı olarak nitelendirilebilecek Fransa’nın Bordeaux bölgesinden köken alıyor. Genellikle kupaj şaraplarda, yanında bir veya birden fazla üzümle birlikte karşımıza çıkan Sémillon, hafif ve tatlı aroması ile keyif veriyor. Genellikle aynı bölgenin bir diğer incisi Sauvignon Blanc ile kupajı yapılan Sémillon, yüksek verimi ve düşük asit miktarı ile öne çıkıyor. Sémillon’dan sepaj (tek üzümden) şaraplar yapmak da mümkün. Hatta bu tarz şarapların çok iyi örnekleri, günümüzde özel olarak sergileniyor ve çok pahalı fiyatlara satılıyor. İyi bir Sémillon şarabı damakta zevk patlamalarına yol açabilir. Tatlı şarapların efendisi diyebileceğimiz bu harika üzüm türü, Fransa’dan Avustralya’ya dünyanın pek çok noktasında yetiştiriliyor.
3. Merlot
Şarapçılık dünyasının en kıymetli üzümlerinden olan Merlot, maviden siyaha doğru tonlanan rengi ile her zaman dikkatleri üzerine çekmeyi başarıyor. Merlot’un bu kadar dikkat çekmesinde tek neden tabii ki rengi değil....
Cabernet Sauvignon ne kadar ünlü ise yakın dostu Merlot da o kadar ünlü diyebiliriz. Düşük tanenli yapısı ve kolay içimi ile meyvemsi ve yüksek alkollü şarapların en popüler üzümlerinden biri olarak biliniyor. Dünyada yaygın şekilde üretilen Merlot, köken olarak Fransa’nın Bordeux bölgesine ait bir üzüm türü. Bu bölge, dünyanın en önemli şarap üzümü türlerine ev sahipliği yapması ile ünlü. Merlot tek başına, ferah ve meyve aromalı şarapların yapımında kullanılsa da, genellikle Cabernet Sauvignon ile birlikte kupaj oluşturmak için kullanılıyor. Cabernet Sauvignon ile birlikte olduğu şaraplar çok değerli olabiliyor ve damakta harika bir his bırakabiliyor. Cabernet’i en iyi dengeleyen üzüm türü olan Merlot, başka üzüm çeşitleriyle de çok dengeli bir kupaj oluşturabiliyor. Bordeaux şaraplarında Cabernet Franc, Malbec ve Petit Verdot ile birlikte en çok kullanılan üzümün Merlot olduğunu söylemeden geçmeyelim.
4. Chardonnay
Beyaz şaraplık üzümlerin en değerlilerinden, bağların kraliçesi Chardonnay, narin yapısı ve akıl almaz tadı ile ünlü. Dünyanın en değerli üzümlerinden olan Chardonnay’ın kökenleri Fransa’nın meşhur bağcılık ve şarapçılık bölgesi Bourgogne’ye...
Hiç tartışmasız, dünyada beyaz üzüm denince akla ilk gelen tür Chardonnay oluyor. En kaliteli beyaz şarapların muhteviyatında Chardonnay’a sıkça rastlamak mümkün. Aynı zamanda farklı iklim şartlarına uyum sağlayabilmesi ve nispeten kolay yetiştirilebiliyor olması, Chardonnay’ın tüm dünyaya yayılmasını kolaylaştırıyor. Fransa’da doğan bu tür, günümüzde yaygın olarak yetiştiriliyor ve yetiştiği toprağın özelliklerini net bir şekilde yansıtıyor. Bu üzümden yapılan en iyi şarapların Fransa’nın Bourgogne (Burgonya) bölgesinden çıktığını da söylemeden geçmeyelim. Ne de olsa, anavatanın yeri her zaman ayrı oluyor.
5. Pinot Noir
Doğduğu topraklar olan Fransa’nın en önemli üzümlerinden biri olan Pinot Noir, dünyadaki şarap üzümü bağlarının %30’unu kaplıyor. Oldukça popüler bir şarap üzümü türü olan Pinot Noir, Fransızcada “kara çam” anlamına...
Şarap üzümlerinin asilzadesi, hassas ve kırılgan üyesi Pinot Noir, böyle bir listenin olmazsa olmazlarından. Serin ve dengeli iklim bölgelerini seven bu üzüm, günümüzde, dünyanın şaraplık üzüm ekim bölgelerinin neredeyse yarısına yakınını kaplayacak kadar çok yetiştiriliyor. Kökenini Fransa’nın ünlü şarap bölgesi Bourgogne’dan (Burgonya) alan Pinot Noir, genellikle kırmızı şarap üretiminde kullanılıyor. Aynı zamanda bu özel üzüm, beyaz şarap ve şampanya kupajlarında da yer almasıyla dikkat çekiyor. Verim açısından düşük ve yetiştirilme açısından zor bir tür olmasına rağmen bu kadar rağbet görmesi ise, onun ne denli özel bir üzüm olduğunu kanıtlıyor.
6. Gamay
Kırmızı şarap yapımında kullanılan ve neredeyse siyaha dönük mor bir rengi olan Gamay üzümleri, Fransa’dan köken alarak, günümüzde dünyanın pek çok noktasına dağılmış durumda. 15. yüzyıldan bu yana adı kayıtlarda...
En çok tercih edilen ve en çok üretilen şarap üzümlerinin arasında mütevazı bir isme rastlıyoruz. Bu isim, tabii ki de Gamay. Gamay üzümü, geçmiş dönemlerde çok kaliteli üzümlere alternatif olarak gösteriliyor olsa da o, kendisine farklı bir kariyer seçmeyi uygun gördü. Fransa’nın Beaujolis bölgesinde çok büyük miktarlarda üretilen Gamay, “Beaujolais” şaraplarının yapımında yoğun olarak kullanılıyor. Yıllandırılmaya müsait olmayan yapısı nedeniyle genç kırmızı şaraplara temel oluşturan Gamay, günümüzde dünyanın pek çok farklı noktasında yetiştiriliyor. Bu noktaların biri de ülkemizde bulunuyor. Trakya Bölgesi’nde Gamay üzümü üretimi yapılıyor ve ortaya son derece güzel şaraplar çıkıyor. Gamay, şaraba verdiği ferah tat ve meyvemsi aromalar ile damaklara oldukça keyifli anlar yaşatmayı başarıyor.
7. Şiraz (Syrah)
Çok özel bir kırmızı şarap üzümü olan Şiraz veya Syrah, tadıyla ve dokusuyla dünyada en çok sevilen şaraplardan bazılarının temelini oluşturuyor. Şiraz’ın kökeniyle ilgili pek çok rivayet olmasına rağmen en...
Türkçeye Şiraz olarak geçen, Farsçada ise Syrah olarak adlandırılan bu şaraplık üzüm türü, tüm dünya tarafından biliniyor ve son derece yaygın şekilde yetiştiriliyor. Syrah’tan yapılan kırmızı şarapların rengi, üzümün adı kadar siyah ve koyu. Zira Syrah ismi Farsça’da “siyah” anlamına geliyor. Başta Fransa’nın Rhone Vadisi, Güney Afrika ve Avustralya olmak üzere dünyada şarap üretilen her bölgede yetişen Syrah, kaliteli kırmızı şarapların üretiminde kullanılıyor. Yıllandırmaya uygun olan Syrah, yoğun tanenli ve güçlü gövdeli olmasıyla biliniyor. Aromatik olarak sert ve keskin tatlar arayanların mutlaka Syrah sepajı bir şarap denemelerini öneriyoruz, bizden söylemesi.
8. Chenin Blanc
Fransa’nın ünlü şarapçılık bölgesi Loire Vadisi’nden köken alan ve dünya şarapçılığına damga vuran üzümlerden birisi de Chenin Blanc. Dünyanın en popüler beyaz şarap üzümlerinden biri olan Sauvignon Blanc’in atalarından olan...
Kalite, yüksek verim ve yıllandırma kolaylığı… Chenin Blanc üzümünde bu aranılan özelliklerin hepsi mevcut. Dünyanın en çok yetiştirilen ve sevilen beyaz şarap üzümlerinden olan Chenin Blanc, hem sepaj hem de kupaj şaraplar için uygunluğuyla da ön plana çıkıyor. Chenin Blanc’in yüksek asiditesi, düşük asiditeli üzümlerle mükemmel bir uyum yakalamasını sağlıyor. Taze ve ferahlatıcı aroması ve şekerli tadı ile en sevilen tatlı şarap türlerinin değişilmez üzümü olan Chenin Blanc, pek çok şaraplık üzüm gibi Fransa topraklarından köken alıyor. Dünyada en çok yetiştirildiği bölgeler ise Yeni Zelanda ve Güney Afrika olarak biliniyor.
9. Sauvignon Blanc
Fransız bağcılık kültürünün bizlere armağanlarından biri olan Sauvignon Blanc, günümüzde dünyanın pek çok farklı noktasında yetiştiriliyor olsa da Fransa’nın Bordeaux bölgesi ve Loire Vadisi’nden köken alıyor. 2006 yılında yapılan araştırmalar,...
Beyaz şarap söz konusu olunca en kaliteli ürünleri verebilen birkaç üzüm arasında yer alan Sauvignon Blanc’ı es geçmemek lazım. Fransa’nın güneybatısında yetişen bu aromatik üzüm, şarapçılık ve şarap endüstrisi için oldukça önemli türler arasında yer alıyor. 1960’lı yıllara kadar adı dahi bilinmeyen Sauvignon Blanc, Fransa’da yapılan yerel üretimler sayesinde adını tüm dünyaya duyurdu ve Avusturalya’dan Yeni Zelanda’ya, Slovenya’dan Bulgaristan’a kadar pek çok yerde yetiştirilmeye başladı. Fransa’nın bir diğer ünlü beyaz şarap üzümü Sémillon ile sevgili olacak kadar yakışan Sauvignon Blanc, bu iki üzümün kupajı olan şaraplara adeta boyut atlatıyor. Sauvignon Blanc, günümüzde, tadı ve aroması ile beyaz şarapların vazgeçilmez üzümlerinden biri oldu.
10. Zinfandel
Zinfandel, ülkemizde çok bilinen bir üzüm türü olmamasına rağmen tüm dünyada biliniyor ve en saygın şaraplık üzüm türlerinden biri olarak kabul ediliyor. “Primitivo” olarak da adlandırılan ve bu isimle de...
Zinfandel, köken olarak her ne kadar Avrupalı bir kimliğe sahip olsa da, günümüzde “yeni dünya”nın incisi olarak biliniyor. Şarapçılık tabirinde “yeni dünya” olarak adlandırılan Amerika’da yaygın olarak yetiştirilen Zinfandel’in büyük bir hayran kitlesi bile var. Zinfandel üzümünden yapılan harika şaraplara tutkun olmak, garipsenecek bir olay değil tabii ki. Hele ki kısa süreli yıllandırma yapılan ve meşe fıçılarda bekletilen Zinfandel şaraplarının tadına doyum olmuyor. Beyazdan “rose”ye ve kırmızıya kadar her tür şarabın yapımında kullanılabiliyor olması da, Zinfandel’i özel kılan önemli özelliklerinden bir tanesi diyebiliriz.
11. Riesling
Kökenleri 15. yüzyıla kadar dayanan ve Almanya topraklarının dünyaya naif bir armağanı olan Riesling üzümü, beyaz şarap yapımında ilk tercihler arasında yer alıyor. Özellikle, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın...
Beyaz şarap konusunda Almanların Fransızlar ile rekabet edecek konuma gelmesinde, şüphesiz Riesling üzümünün payı oldukça büyük. Riesling’in kökeninin Almanya topraklarına dayandığını düşündüğümüzde, soğuk iklim seven bir üzüm olduğunu sanıyoruz ki söylemeye bile gerek yok. Bu sert görüntüsüne rağmen Riesling, tatlı ve düşük alkollü şarapların üretimde kullanılıyor. Riesling’den yapılan şarapların yıllanmaya müsait olması ve yüksek kalitede olması Riesling’in popülerliğini bir kat daha artırıyor. Lezzeti, yüksek asiditesi ve şekerli tadı, şarap severler arasında Riesling’e özel hayranlık duyanların sayısını artırıyor.
12. Glera
Dünyanın en ünlü şarapları arasında bulunan İtalyan Prosecco’nun en önemli detayı, yapımında kullanılan üzüm çeşidi diyebiliriz. Zaten bu şarap adını da muhteviyatında bulunan bir üzümden alıyor. Son 10 – 15...
Köpüklü şarapların şampanyadan sonra en tanınanı olan Prosecco’nun özel üzümü olan Glera’yı anmadan geçmek olmaz. Özel etiketler ile sınıflandırılan ve korunan Prosecco şarapları, yalnızca Glera üzümünden yapılıyor ve bu nötr üzüm türü, dünyanın en saygın şarap üzümleri arasında yer alıyor. Kökenini İtalya’dan alan Glera, yüksek verimi nedeniyle dünyanın farklı noktalarında rahatlıkla yetiştirilebiliyor. Glera yaygın bir ekim alanına sahip ve bölgelere göre ekilen Glera üzümlerinin tadı, değişkenlik gösteriyor. Bu da ortaya farklı tatlar çıkmasını sağlıyor.
13. Öküzgözü
Türk şarapçılığının ve bağcılığının en önemli üzümlerinin başında gelen Öküzgözü, ağırlıklı olarak Elazığ ve Malatya civarında yetiştiriliyor. Hem büyük taneli olması hem de siyaha çalan çok koyu renginden dolayı Öküzgözü...
Öküzgözü, belki dünyanın en popüler ve en yaygın üzümlerinden biri değil; ancak ülkemizin en değerli şarap üzümlerinden biri. Ülkemiz bağcılığında ve şarapçılığında önemli rol oynayan iki Türk üzümüne de bu listede yer vermek istedik ve Öküzgözü ile bu işe başladık. Dengeli tanen miktarı ve asiditesi ile damaklara şölen yaşatan Öküzgözü, genellikle Türk şarapçılığında bir gelenek olan Öküzgözü – Boğazkere kupajlarında kullanılıyor. Yine farklı kırmızı şaraplık üzümlerle de uyumlu olduğunu söylemek gerek. Elazığ bölgesinin incisi Öküzgözü, tek başına da şarap üretiminde kullanılıyor ve sofralarımızı şenlendiriyor.
14. Boğazkere
Öküzgözü ile birlikte Türkiye’nin en değerli kırmızı şarap üzümlerinden biri olan Boğazkere, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştiriliyor. Boğazkere’nin en verimli şekilde ve en yaygın olarak yetiştirildiği Diyarbakır yöresi ise...
Ülkemiz şarapçılığı için en az Öküzgözü kadar önemli bir üzüm türü de Boğazkere. Güçlü ve karakterli yapısıyla öne çıkan Boğazkere, kökenini Diyarbakır ve çevresinden alıyor. Kurak bölgelerde yetişen Boğazkere, yüksek tanenli ve kekremsi bir tada sahip olan şarapların üretiminde kullanılıyor. Aynı zamanda yukarıda da belirttiğimiz gibi, Öküzgözü – Boğazkere kupajları Türk şarapçılığında klasiklerden kabul ediliyor. Oldukça gövdeli olan Boğazkere temelli şaraplar, genellikle yıllandırmaya müsait oluyor ve kalite olarak üst segmentlerde yer alıyor.
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Cabernet Sauvignon Üzümü | 9,0 |
| 2 | Sémillon Üzümü | 9,3 |
| 3 | Merlot Üzümü | 9,3 |
| 4 | Chardonnay Üzümü | 8,7 |
| 5 | Pinot Noir Üzümü | 9,3 |
| 6 | Gamay Üzümü | 8,7 |
| 7 | Şiraz (Syrah) Üzümü | 9,3 |
| 8 | Chenin Blanc Üzümü | 8,7 |
| 9 | Sauvignon Blanc Üzümü | 9,3 |
| 10 | Zinfandel Üzümü | 8,7 |
