Siz de yemeklerin yanında ya da sonrasında, günün tatlı krizlerinin baş gösterdiği anlarında veya sıcaktan bunaldığınızda ferahlatıcı içecekler arayanlardan mısınız? Günümüzde bu tip içecekler genellikle asitli ve bol bol katkı maddesi içeren seçeneklerden oluşuyor. Fakat biraz geriye dönüp başımızı Osmanlı saray mutfağına doğru uzattığımızda karşımıza hoşaflar ve kompostolar çıkıyor. Şimdilerde kaybolmaya yüz tutmuş olsa da, aslında bizim mutfak kültürümüzde hoşaf ve komposto tüketimi oldukça yaygın bir alışkanlık. Üstelik neredeyse tüm meyve çeşitlerinden hoşaf ya da komposto yapılabiliyor.
Hoşaf ve komposto arasındaki fark aslında çok basit: Kompostoyu taze ya da dondurulmuş, hoşafı ise kuru meyvelerle hazırlıyoruz. Temelde, her ikisini hazırlamak için de belirli miktarda şeker ya da bal, su ve meyve kullanıyoruz. Ancak her tarifte işin içine farklı baharatlar ve ipuçları girebiliyor. Şeker ya da bal miktarı ise genellikle damak zevkine göre belirleniyor. Siz de aşağıdaki tarifleri uyguladığınız takdirde şeker miktarını kendi ölçülerinize göre ayarlayabilirsiniz.
Komposto sözcüğü dilimize İtalyancada karışım anlamına gelen “compasta” kelimesinden geçmiş. Tarihçesinin Orta Çağ’a kadar uzandığı biliniyor. Osmanlı saray mutfağının en yıldız lezzetlerinden biri olarak görülen hoşaf ise Farsça kökenli bir sözcük. Hoş-ab, yani güzel su anlamına geliyor. Hem kompostoyu hem de hoşafı sterilize edilmiş cam kavanozlarla uzun süre bozulmadan muhafaza etmek mümkün. Bu iki lezzet de günün arzu edilen her anında afiyetle tüketilebiliyor. Ne dersiniz, siz de kendinize ve sevdiklerinize birbirinden nefis “güzel sular” hazırlamak ister misiniz? Üstelik çok basit, pratik ve damak zevkine göre uyarlanabilen tariflerle! Haydi başlayalım.
1. Ayva Kompostosu
Geleneksel Türk mutfağının en gözde lezzetleri arasında yer alan komposto, özellikle kış mevsiminde kurulan kallavi sofraları şenlendirebiliyor. Eğer siz de komposto tüketmeyi seviyorsanız bol baharatlı ve nefis bir ayva kompostosu...
En klasikleşmiş komposto çeşitlerinden biri olan ayva kompostosu, birçok farklı baharat türüyle harika bir lezzet uyumu yakalayabiliyor. Örneğin biz sizin için hazırladığımız tarifte karanfil, yıldız anason, çubuk tarçın, defne yaprağı ve hatta taze sıkılmış nar suyu aromalarını kullandık. Ancak elbette bunların kullanımı tamamen tercihe ve damak zevkine bağlı. Ayvaları soyarken ve doğrarken çekirdeklerini ayırmayı ihmal etmeyin. Çünkü bunları temiz bir tülbente sarılı halde kompostonun içine atıyoruz ve böylece komposto harika bir renge kavuşuyor.
2. Elma Kompostosu
Kallavi sofralara tatlı bir final yapmak ya da aniden bastıran tatlı krizlerine bol meyveli bir çözüm bulmak için tercih edebileceğiniz komposto hem ılık hem de buz gibi soğuk şekilde tüketilebiliyor....
En sevilen komposto çeşitlerinden bir diğeri de elbette elma kompostosu. Elma farklı tatlıların içinde de tarçın ve karanfille çok yakışıyor. Biz bu tarifte de yıldız anasonu da reçeteye ekledik. Fakat özellikle çubuk tarçını mutlaka kullanmanızı öneririz. Kompostoya hafif bir ferahlık katmak için de az miktarda limon suyundan yardım alıyoruz. Böylece ortaya gerçek bir lezzet şöleni çıkıyor.
3. Armut Kompostosu
Tarçın ve karanfil aromalarıyla zenginleşen, nefis bir armut kompostosu yapmaya ne dersiniz? Komposto dendiğinde genellikle akla ilk olarak erik, elma ve kayısı gibi meyveler gelse de aslında armut da bu...
Sert ve kabuklu meyveler genellikle komposto tariflerine çok yakışıyor. Armut kompostosu da bu sebeple harika bir seçim olabilir. Bu tarifin püf noktası ise eğer eliniz çok hızlı değilse, armutları doğrama aşamasında mutlaka limonlu suda bekletmek. Çünkü armut çok hızlı kararan bir meyve ve karardığı takdirde kompostonun rengi de biraz bulanık olabiliyor. Kompostoda favori baharatlarımız olan çubuk tarçın ile karanfil bu tarifte de bizimle birlikte. Bir de işin içine hafif ferahlık ve kıvam katmak adına, limon suyu da kullanmanızı öneririz.
4. Çilek Kompostosu
Meyve tüketmekten hoşlananlar için harika bir tatlı alternatifi oluşturan komposto, Osmanlı ve geleneksel Türk mutfaklarının en gözde lezzetleri arasında. Aslında komposto yapımı hem son derece basit hem de mantık olarak...
Kıpkırmızı renkleri ve mis gibi kokularıyla çilekler, yaz mevsiminin açık ara en gözde meyveleri arasında. Gerçi artık kokusu uzaklardan bile burnumuza çalınan, sulu ve tatlı çilekleri bulmak gitgide zorlaşıyor. Bu sebeple bulduğumuzda da onlardan bol bol faydalanmayı, onları reçel ve komposto gibi lezzetlere dönüştürmeyi seviyoruz. Çilek kompostosu yaparken dikkat etmeniz gereken tek nokta, çilekleri şerbetin içine attıktan sonra çok pişirmemek ve karıştırmamak. Böylece dağılmalarını önleyebilirsiniz.
5. Şeftali Kompostosu
Yaz mevsiminin en güzel meyvelerinden biri olan şeftali, sonbahar esintilerinin başlamasıyla manav ve pazar tezgahlarından ayrılıyor. Eğer diğer mevsimler boyunca şeftalinin nefis tadını özlüyorsanız, hazır yaz boyunca elinizin altında taptaze...
Yaz mevsiminde manav ve pazar tezgahlarını süsleyen en güzel meyvelerden biri de şeftali. Aslında şeftalilerin en yumuşak ve olgun olanları, aynı zamanda en tatlıları oluyor. Ancak komposto yaparken şeftalileri şerbette pişirdiğimiz için, onların eriyip gitmesini önlemek adına orta sertlikte şeftaliler tercih etmekte yarar var. Şeftali kompostosuna biz özellikle çubuk tarçını, hafif limon kabuğu aromasını ve zencefili çok yakıştırıyoruz. Fakat dilerseniz yıldız anason, kakule ve benzeri birçok farklı baharatı da tarife dahil edebilirsiniz.
6. Kayısı Kompostosu
Komposto ve hoşaf arasındaki temel fark, kompostonun taze, hoşafın ise kuru meyveler kullanılarak hazırlanıyor olması. Kayısının ise hem komposto hem de hoşaf versiyonu son derece popüler. Tercihi taze meyveler kullanmaktan...
Sıra geldi, tupturuncu rengiyle günün her öğününde iştah açabilen bir görünüme sahip olan kayısı kompostosuna! Kayısı mevsiminde olmayanlar için biraz aşağıda kuru kayısı kompostosu, nam-ı diğer kayısı hoşafı tarifi de mevcut. Ancak elinizin altında mis kokulu ve sulu kayısılar varsa, bu tarifi de mutlaka değerlendirmenizi tavsiye ederiz. Birçok komposto çeşidi hem ılık hem de soğuk şekilde servis edilebiliyor olsa da bizce kayısı kompostosunun en güzel hali buz gibi soğutulmuş versiyonu. Elbette seçim tamamen sizin.
7. Mürdüm Eriği Kompostosu
Kırmızı erik olarak da adlandırılan mürdüm eriği, hafif mayhoş tadıyla nefis bir lezzete sahip. İri ve sulu mürdüm erikleri bulduğumuzda afiyetle tüketmekten de geri durmuyoruz. Ancak bu lezzeti farklı mevsimlere...
İri ve sulu mürdüm eriği, nam-ı diğer kırmızı erik, komposto yapmak için tercih edebileceğiniz en ideal taze meyvelerden biri. Gerçi kurusu da hoşafa çok yakışıyor, ki ona da birazdan geleceğiz. Mürdüm eriklerinin suya verdiği harika renk ve nefis lezzet, karanfil ve tarçınla buluştuğunda daha da taçlanıyor. Eğer erikleriniz çok büyükse çekirdeklerini çıkardıktan sonra dörder parçaya bölebilirsiniz. Orta ya da küçük boy erikler seçtiyseniz yalnızca ikiye bölmeniz yeterli olacaktır.
8. Üzüm Kompostosu
Komposto ve hoşaf, Osmanlı saray mutfağından günümüze dek ulaşmayı başarmış iki önemli ve geleneksel lezzet. Aslında bu iki kavram sık sık karıştırılıyor ve aralarındaki fark oldukça basit: Komposto taze meyvelerle,...
Kuru üzümle yapılan hoşaf tarifine de az sonra değineceğiz, ki üzümün hoşaf versiyonu kompostoya kıyasla daha popüler. Ancak eğer üzüm tüketmeyi seviyorsanız taze yeşil üzümlerle yapılan kompostoya da mutlaka bir şans vermenizi tavsiye ederiz. Hazırlaması da çok basit ve zahmetsiz.
9. Vişne Kompostosu
Geleneksel Osmanlı ve Türk mutfaklarında neredeyse her türden taze meyvenin kompostosuna rastlamak mümkün. Keza komposto ve reçel yapımı aslında birbirine çok benziyor ve bizim mutfak kültürümüz reçel çeşitleri bakımından da...
Mayhoş tatları sevenleri de unutmadık elbette. Çekirdekleri çıkarılmış ve dondurulmuş ya da doğrudan taze vişneler kullanarak hazırlayabileceğiniz bu tarifin şeker oranı aslında tamamen size kalmış. Biz nihayetinde yine tatlı bir komposto elde edebileceğiniz bir şeker oranı belirledik. Fakat dilerseniz şekeri daha da azaltabilir ve karanfil ile zencefil aromalarıyla zenginleşen hafif mayhoş bir tat elde edebilirsiniz.
10. Armut ve Elma Kompostosu
Genellikle komposto çeşitlerinin tek bir meyve türüyle yapılmasına alışığız. Ancak aslında birden fazla meyve kullanmak da ortaya daha zengin bir lezzet çıkmasını sağlayabiliyor. Elbette bunu yaparken doku ve sertlik açısından...
Farklı lezzetlerin buluştuğu tariflerden hoşlanıyorsanız, elbette komposto yaparken yalnızca tek bir meyve kullanmanız şart değil. Bilakis, elma ve armut bir aradayken de kompostoya çok yakışıyor. Bu tarifte elbette yine karanfil ve çubuk tarçın eklememiz mevcut. Ancak bu kez işin içine havanda döverek ilave edebileceğiniz kakule tohumlarını da dahil ettik. Kakule tohumunu sevmiyorsanız ya da bulmakta zorlanıyorsanız kullanmanız şart değil.
11. Şekersiz Kiraz Kompostosu
Komposto, doğası gereği tatlı olan bir lezzet. Dolayısıyla içinde hiçbir şeker ya da tatlandırıcı bulunmaması ihtimali oldukça düşük. Ancak rafine şeker tüketmek istemeyen kişiler için de uygun komposto tarifleri var...
Bu kapsamlı listede bir de rafine şeker tüketmek istemeyen ya da tüketemeyen kişiler için bir alternatif bulunmasını istedik. Komposto tariflerini tatlandırıcı etkili hiçbir madde kullanmadan hazırlamak elbette mümkün değil. Ancak işin içine daha doğal bir tatlandırıcıyı, yani balı dahil etmek mümkün. Çekirdekleri çıkarılmış kirazlarla hazırladığımız bu tarifte, dikkat etmeniz gereken en önemli husus şu: Bal belirli bir sıcaklığın üzerinde besleyiciliğini yitirdiği için, kirazları suda önceden biraz kaynatıyor, ardından karışımın ılımasını bekleyerek balı ekliyoruz. Böylelikle balın besleyici değerinden de yararlanabiliyoruz.
12. Kayısı Hoşafı
Kuru kayısı hem vitamin ve mineral bakımından zengin hem de sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı bir besin. Doğrudan tüketilmesinin yanı sıra, hoşaf halinde de son derece lezzetli oluyor. Ancak kuru kayısının...
Gelelim, kuru meyvelere, yani kuru meyvelerle yapılan hoşaflara! En sevilen çeşitlerden biri olan kayısı hoşafı yıldız anason, çubuk tarçın ve kakule tohumu gibi birçok baharatla çok yakışıyor. Kuru kayısı zaten başlı başına önemli bir vitamin ve mineral deposu. En önemli etkilerinden biri de sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olması. Ancak çok miktarda kuru kayısı tüketmek sindirim sisteminin gereğinden fazla çalışmasına sebep olabileceğinden, kayısı hoşafını da kontrollü şekilde tüketmenizi tavsiye ederiz. En azından hoşafta kişi başına düşen kuru kayısı sayısını az tutmakta fayda olabilir.
13. Erik Hoşafı
Osmanlı saray mutfağının en ferah ve serinletici lezzetlerinden biri olan hoşaf, kompostonun kuru meyveler kullanılarak hazırlanan versiyonu. Genellikle en sık tercih edilen çeşitleri arasında ise kayısı hoşafı, erik hoşafı ve...
Biraz önce tazesiyle komposto yaptığımız mürdüm eriklerinin de kurutulmuş versiyonları mevcut. Bunlar da harika bir erik hoşafı yapmanızı sağlıyor. Erik hoşafına baharat olarak yalnızca çubuk tarçın eklemeniz yeterli. Ancak eğer bulabiliyorsanız ve Osmanlı saray mutfağındaki reçetelere daha uygun bir lezzet yakalamak istiyorsanız, kuru melisa da kullanabilirsiniz.
14. Üzüm Hoşafı
Osmanlı saray mutfağında ortaya çıkarak günümüze kadar ulaşan hoşaf, yemeklerin yanında ya da sonrasında hem ferahlamak hem de tatlı ihtiyacını gidermek için tercih edilen bir lezzet. İsmi, aslında “hoş-ab” yani...
Kuru meyveler içinde her an bulması en kolay olan seçeneklerden biri de kuru, sarı ve çekirdeksiz üzüm. Aslında kuru üzümleri toz şeker ve su karışımıyla kaynattığınızda zaten lezzetli bir hoşafa dönüşüyor. Ancak işin içine bir de yıldız anasonu dahil edince, alkolsüz rakıyı hafiften andıran bir tada kavuşuyorsunuz. Eğer anasonun tadını seviyorsanız mutlaka denemenizi tavsiye ederiz.
15. Karışık Hoşaf
Hoşaf ve komposto sözcükleri anlam bakımından birbirlerine sıklıkla karıştırılsalar da aslında aralarındaki fark oldukça basit: Komposto yaparken taze meyveleri, hoşaf yaparken de kuru meyveleri kullanıyoruz. Canımız her komposto istediğinde elimizin...
Son olarak, yine farklı tatların birleştiği tarifleri sevenler için hazırladığımız bir öneriyle bitirelim: Karışık hoşaf tarifi! Kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru erik gibi bulması her mevsimde kolay olan üç temel malzemeden oluşan bu tarifte, meyveleri bir gece önceden suya koyarak kolay yumuşamalarını sağlıyoruz. Bunun dışında tarifi hazırlamak yalnızca 10-15 dakika sürüyor. Servis öncesinde üzerini taze nane yapraklarıyla süsleyebilir, hemen tüketmek isterseniz oda sıcaklığına gelince içine buz küpleri atarak servis edebilirsiniz.
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Ayva Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 2 | Elma Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 3 | Armut Kompostosu Tarifi | 9,6 |
| 4 | Çilek Kompostosu Tarifi | 8,8 |
| 5 | Şeftali Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 6 | Kayısı Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 7 | Mürdüm Eriği Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 8 | Üzüm Kompostosu Tarifi | 9,6 |
| 9 | Vişne Kompostosu Tarifi | 9,2 |
| 10 | Armut ve Elma Kompostosu Tarifi | 9,2 |
